Ośrodek Pomocy Społecznej w Rzekuniu przedstawia najnowsze wytyczne Ministerstwa Klimatu i Środowiska dotyczące dodatku węglowego.
Weryfikacja danych zawartych we wniosku
Zgodnie z art. 2 ust. 15 ustawy o dodatku węglowym gmina zobowiązana jest do weryfikacji wniosku o wypłatę dodatku węglowego.
Należy wskazać, że weryfikując prawdziwość danych wskazanych we wniosku o wypłatę dodatku węglowego i dążąc do ustalenia stanu faktycznego, należy kierować się wszystkimi informacjami które znajdują się w zasobach gminy. Rozpatrując wniosek o dodatek gmina może brać pod uwagę m.in. informacje zebrane w wyniku:
- dodatków osłonowych;
- świadczeń socjalnych np. zasiłków stałych, okresowych, świadczeń 500+;
- deklaracji dotyczących wywozu odpadów;
- innych dostępnych dokumentów np. dokumentów skarbowych.
Dodatkowo, w przypadku powzięcia przez gminę wątpliwości przy rozpatrywaniu wniosku o dodatek węglowy, gmina może żądać przedstawienia dodatkowych dokumentów. Przykładowo może być to żądanie przedstawienia deklaracji podatkowej, umowy najmu, orzeczenia o rozwodzie czy separacji.
Warto zaznaczyć, że w przypadku uzasadnionych wątpliwości, co do informacji zawartych we wniosku organ zawsze może wezwać wnioskodawcę do złożenia dodatkowych wyjaśnień.
Należy mieć również na uwadze, że oświadczenia wnioskodawcy zawarte we wniosku o wypłatę dodatku węglowego składane są pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń i w przypadku uzasadnionych wątpliwości konieczne jest zawiadomienie organów ścigania.
Dodatek węglowy przysługuje gospodarstwom domowym, które spełniają jednocześnie następujące warunki:
- głównym źródłem ogrzewania gospodarstwa domowego wnioskodawcy musi być kocioł na paliwo stałe, kominek, koza, ogrzewacz powietrza, trzon kuchenny, piecokuchnia, kuchnia węglowa lub piec kaflowy na paliwo stałe,
- wskazane przez wnioskodawcę źródło ogrzewania zasilane jest węglem kamiennym, brykietem lub peletem zawierającymi co najmniej 85% węgla kamiennego,
- wskazane przez wnioskodawcę źródło ogrzewania musi być wpisane lub zgłoszone do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB), o której mowa w art. 27a ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków.
Skład gospodarstwa domowego i miejsce zamieszkania
Gospodarstwa domowe jednoosobowe i wieloosobowe
Przez gospodarstwo domowe, o którym mowa w ustawie z dnia 5 sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym, rozumie się:
- osobę fizyczną samotnie zamieszkującą i gospodarującą (gospodarstwo domowe jednoosobowe) lub
- osobę fizyczną oraz osoby z nią spokrewnione lub niespokrewnione pozostające w faktycznym związku, wspólnie z nią zamieszkujące i gospodarujące (gospodarstwo domowe wieloosobowe).
Prowadzenie wieloosobowego gospodarstwa domowego wiąże się ze wspólnym zamieszkiwaniem, gospodarowaniem (w tym wspólnym ponoszeniem kosztów paliwa czy wykonywaniem wspólnie obowiązków domowych) oraz pozostawaniem w faktycznym związku (współdziałanie w celu zaspokojenia wspólnych potrzeb życiowych).
W celu wyjaśnienia wątpliwości w zakresie pojęcia wspólnego gospodarowania, spośród wielu przykładów wyjaśnień na gruncie orzecznictwa sądów, można przytoczyć fragment jednego z wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego określającego definicję wspólnego gospodarowania: „Wspólnie gospodarować oznacza wspólne prowadzenie gospodarstwa domowego. Cechami charakterystycznymi dla prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego może być udział i wzajemna ścisła współpraca w załatwianiu codziennych spraw związanych z prowadzeniem domu, niezarobkowanie i pozostawanie w związku z tym na całkowitym lub częściowym utrzymaniu osoby, z którą prowadzi się gospodarstwo domowe, a wszystko dodatkowo uzupełnione cechami stałości, które tego typu sytuację charakteryzują. Na okoliczność wspólnego gospodarowania składają się różne elementy, jak ponoszenie kosztów i opłat za mieszkanie, opieka udzielana w chorobie, wykonywanie zwykłych czynności związanych z prowadzeniem gospodarstwa domowego, dysponowanie wspólnym dochodem z przeznaczeniem na zaspokojenie potrzeb życiowych.”(I OSK 1483/16).
Wiele gospodarstw domowych w jednym budynku/lokalu
W przypadku gospodarstw domowych jednoosobowych istotnym jest warunek samotnego zamieszkiwania i gospodarowania. Wobec tego nie można uznać, że w jednym lokalu mieszkalnym (bądź budynku jednorodzinnym) prowadzonych jest kilka jednoosobowych gospodarstw domowych.
W przypadku deklarowanych kilku gospodarstw domowych (zarówno jednoosobowych, jak i wieloosobowych) zamieszkujących wspólnie w budynku jednorodzinnym (bądź w lokalu mieszkalnym), korzystających ze wspólnego źródła ogrzewania, podczas rozpatrywania wniosku nie można opierać się tylko na fakcie złożenia kilku oddzielnych wniosków. Wspólne ponoszenie kosztów ogrzewania wskazuje bowiem na fakt współdziałania w celu zaspokojenia wspólnych potrzeb życiowych. Wobec tego wydaje się niezasadne aby gospodarstwa te otrzymały oddzielnie kilka dodatków węglowych na wspólne źródło ciepła.
Czy wniosek o dodatek węglowy może złożyć osobno mąż i żona, jeżeli mają rozdzielność majątkową oraz jeżeli nie mają rozdzielności majątkowej?
Kwestia rozdzielności majątkowej nie ma znaczenia w procesie przyznawania dodatku węglowego. Decydujące jest czy małżonkowie wspólnie prowadzą gospodarstwo domowe i kwestia rozdzielności majątkowej nie powinna mieć przy tym znaczenia. Należy kierować się tutaj, wypracowaną w orzecznictwie, definicją gospodarstwa domowego, (np. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 lutego 2017 r. I OSK 1483/16 Wspólne gospodarowanie – definicja), na którą składa się zamieszkiwanie oraz gospodarowanie. Ponownie warto przypomnieć, że oświadczenia wnioskodawcy składane są pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń a organ rozpatrujący ma prawo sprawdzić informacje podane we wniosku i w przypadku uzasadnionych wątpliwości, wezwać wnioskodawcę do złożenia dodatkowych wyjaśnień, korzystając z zasady prawdy obiektywnej.
Członkowie gospodarstwa przebywający poza miejscem zamieszkania
W zakresie członków gospodarstwa domowego wieloosobowego przebywających z jakichś przyczyn poza tym gospodarstwem (np. za granicą, w szpitalu, w domu opieki społecznej, w więzieniu), ale nadal wchodzących w jego skład, wnioskodawca może wskazać ich we wniosku.
Należy podkreślić, że prowadzenie gospodarstwa domowego wiąże się nierozłącznie z faktem przebywania w lokalu (budynku jednorodzinnym). Wobec tego nie sposób uznać, że dodatek węglowy mógłby być przyznany osobom przebywającym poza granicami kraju, bądź przebywającym w miejscach/ośrodkach zaspokajających ich potrzeby bytowe (nawet w przypadku pobierania odpłatności za świadczone usługi), do których zaliczyć można np. domy opieki społecznej, więzienia, klasztory, szpitale.
Najem oraz zamieszkiwanie w kilku lokalizacjach
Gospodarstwo domowe, które wynajmuje lokal mieszkalny lub któremu jest on użyczany może wnioskować o przyznanie dodatku węglowego – nie jest istotne kto jest właścicielem lokalu. Istotnym jest, że dla jednego lokalu nie może być złożony więcej niż jeden wniosek o wypłatę dodatku węglowego (np. złożenie dodatku przez najemcę oraz przez właściciela). Uprawnioną osobą do otrzymania dodatku węglowego jest ta, która faktycznie dysponuje lokalem i prowadzi w nim swoje gospodarstwo domowe (co w przypadku wątpliwości może być zweryfikowane np. poprzez żądanie przedstawienia umowy najmu).
Jednocześnie przyjmuje się, że prowadzenie gospodarstwa domowego możliwe jest tylko w jednej lokalizacji. Wobec tego niedopuszczalne jest występowanie przez wnioskodawcę o wypłacenie kilku dodatków węglowych w związku z np. okresowym zamieszkiwaniem w kilku lokalizacjach (które mogą znajdować się w tej samej gminie bądź różnych gminach). Należy mieć tutaj na uwadze, że jedna osoba może wchodzić w skład tylko jednego gospodarstwa domowego (zgodnie z art. 2 ust. 6 ustawy o dodatku węglowym).
Czy konieczne jest zameldowanie w miejscu prowadzenia gospodarstwa domowego aby otrzymać dodatek węglowy?
Nie jest konieczne zameldowanie w miejscu zamieszania.
Dla przyznania dodatku węglowego kluczową informacją jest faktyczne zamieszkiwanie i prowadzenie gospodarstwa domowego w danym miejscu, na obszarze gminy, do której składa się wniosek.
Czy dodatek węglowy przysługuje mieszkańcom domów wielorodzinnych, np. kamienic i bloków?
Dodatek węglowy przysługuje mieszkańcom budynków wielorodzinnych, w przypadku gdy dom ten ogrzewany jest paliwami stałymi – zarówno poprzez indywidualne źródła ogrzewania zainstalowane w lokalach jak i poprzez ogrzewanie centralne (z kotłowni węglowej) bądź z lokalnej sieci ciepłowniczej obsługiwanej przez kocioł węglowy. Każde gospodarstwo domowe w budynku wielorodzinnym powinno indywidualnie wystąpić o dodatek węglowy.
Uwaga: W przypadku gdy ogrzewanie budynku realizowane jest przez lokalną sieć ciepłowniczą, obsługiwaną z kotła na paliwo stałe w rozumieniu art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym, do wniosku należy załączyć oświadczenie właściciela lub zarządcy budynku o takim sposobie ogrzewania budynku zgodnie ze zgłoszeniem lub wpisem do centralnej ewidencji emisyjności budynków.